Okullarımızda dersler sırasında dinlenmek için aralar verilir. Belki herkes için dinleme, dikkatini toplama aynı süreleri ifade etmese de hava almak anlamında teneffüsler kullanılır. Çoğumuzun dostluklarının yeşerdiği, perçinleştiği zaman dilimidir teneffüsler.

Okullarda ders dışı etkinlik saatlerinin artırılmasını hedefleyen 2023 Vizyonu’nda yer alan teneffüs saatlerinin artırılmasına yönelik ilk uygulama yarıyıl tatilinden sonra Antalya’da başlayacak. Antalya Milli Eğitim Müdürlüğünün hazırladığı Okul 2023 Projesine göre 40 dakika ders 40 dakika teneffüs yapılması planlanmaktadır. İsteyen okulların katılacağı pilot uygulamada, 40 dakikalık teneffüslerde öğrenciler öğretmenleri eşliğinde spordan sanata, geleneksel oyunlardan model uçak yapımına çeşitli faaliyetlere katılacak.

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, 2023 Vizyonu’nu tanıtırken "Teneffüs saatleri artırılacak, ders saatleri azaltılacak. Öğleden sonra spor, tasarım ve beceri atölyeleri ile desteklenecek bir yapı kuruyoruz" ifadelerini kullanmıştı. Akıllara, uygulanacak eğitim modeli olarak Finlandiya modeli gelmişti. Ancak farklı bir proje pilot olarak Antalya’da gündeme getirildi.

Antalya’da bu kapsamda ilk uygulama ilköğretim seviyesinde gerçekleştirilecektir. Örnek plana göre dersler 8.40’ta başlayacak, 40’ar dakikalık üç ders ve yine 40’ar dakikalık iki teneffüsün ardından öğle arası verilecektir. Bir saatlik öğle arasından sonra üç ders ve 40’ar dakikalık iki teneffüs daha yapılacaktır. Öğrenciler 16.20’de dersten çıkacak, okullar kendi mevcut koşullarına göre okula giriş ve çıkış saatlerini belirleyebileceklerdir. Oyunlar, kurs ve spor faaliyetleriyle birlikte okulların yaşam alanına dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Uygulamanın okul aidiyeti, bireysel yetenek ve becerilerin tespiti, liseye geçişte merkezi sınav talebinde durumun belirlenmesi gibi sonuçları anketler aracılığıyla ölçülecektir.

Teneffüslerde öğrenciler istedikleri etkinliğe katılabilmelerini sağlayacak hazırlanan anket formları doğrultusunda veli ve öğrenciler tercih ettikleri etkinlikleri okullarından talep edebileceklerdir. Etkinlikler; spor, halk oyunları, müzik ve gösteri, görsel sanatlar, bilişim teknolojileri, model uçak yapımı, kişisel gelişim, geleneksel çocuk oyunları ve yabancı dil ana başlıklarından oluşmaktadır.

Spor faaliyetlerinin arasında satranç, dart gibi bireysel oyunların yanı sıra voleybol, basketbol ve futbol gibi takım oyunları da yer almaktadır. Görsel sanatlarda resmin yanı sıra kil, seramik gibi üç boyutlu çalışmalar da olacaktır. Kişisel gelişim başlığının altında hızlı okuma- yazma, zekâ oyunları, verimli ders çalışma ve temel dini bilgiler dersi de bulunmaktadır. Çocuklar, geleneksel oyunları tercih etmeleri durumunda körebeden, arapsaçına, yedi kiremitten sekseğe olmak üzere ebeveynlerinin oynadığı çeşitli sokak oyunlarını oynayabileceklerdir.

Bu projede öğrencilerin sosyal etkinlik yapmalarının ders yapmaları kadar kişisel gelişimlerini artıracağı düşünülse de etkinlik sonrası derse nasıl adapte olacaklarının veya fiziksel yorgunluklarının derse katılımlarını ne yönde etkileyeceği incelenmelidir. 2019 yılında tam gün eğitime geçecek olan MEB’in özellikle de şehir merkezlerinde derslik ihtiyacı varken, yeni alanları nasıl oluşturulacağı da ayrı bir sıkıntı olarak görülmektedir. Aslında yapılan programlar tüm Türkiye’yi kapsayacak şekilde olmalı, nitekim belirli bölgelerde uygulanamayacak olması kanımca yadsınamaz bir gerçektir.

Mevcut bulunan sistemi tamamen değiştirmek yerine üzerinde gerekli düzenlemeler yapılarak ana derslerin sabah günlük dört ders şeklinde verilip sonrasında fiziksel ve zihinsel gelişimi sağlayacak sosyal programların uygulanmasının daha etkili olacağı kanaatindeyim.

Yeni arayışlar eğitimde her zaman var olmuştur ve her zaman var olmalıdır da. Bilim süzgecinden geçirilmeden, uzmanlarca ortak bir paydada buluşulmadan alınan kararlar ve ortaya konulan uygulamalar bir neslin geleceğinin kaybına yönelik derin kaygılar hissettirmektedir.  Yine de umudumuz Atatürk’ün dile getirdiği “Ey yükselen yeni nesil! İstikbal sizsiniz.”  sözünü yaşatmaktır.