Yetmişli yıllarda Trabzon’da şehrin yarısını oluşturan terziler fabrikasyon üretimin artması sonucu şimdilerde köşe başlarında nadir rastlanır duruma kadar gerilediler. ‘Terzi neden kendi söküğünü dikemez’ sorusuna ise, “Eskiden dikemezdi şimdi ise hiç dikemez” cevabını aldık..
İŞTE TERZİLERİN SORUNLARI
Terzilik ısmarlama elbise diken yerine tamir işiyle uğraşmak oldu
Kazancın azalmasından dolayı çoğu terzi konfeksiyon işine başladı
Esnaf ve Kredi Kooperatifi kredi vermeli
Terziler teknolojiyle baş edemez durumdadır
Devlet terzileri destekleyici tedbirler almalı
Dernek ve ilgili kuruluşlar terzilere sahip çıkmalı
Terziler para kazanamaz hale geldi
Terzinin yapamadığını fabrikatör yaptı
Devlet terziliği yaşatmak için destekleyici tedbirler almalı
Trabzon’da gerçek olmayan terzilerin varlığının gerçeği
- MESLEK LİSELERİNDE TERZİLİK BÖLÜMLERİ AÇILMALI
Ali Yılmaz: 63 yıllık ömrümün elli yılını terzi olarak geçirdim. Çıraklığa başladığım zaman terzilik Trabzon’da revaçtaydı. O yılların ünlü terzileri Murat Şanlı, Hasan Sert, Hami Malkoç’tu. Ben Murat Şanlı’nın çırağıyım. O yıllarda insanlar terzilere torpille, rüşvetle iş yaptırıyorlardı. İş o denli fazlaydı. Çıraklar ustanın yanına teslim edilirken eti Senin kemiği benim denirdi. Günümüzde terziliğin vahim durumdadır yaptığımız iş sadece tamirattır. İş yapamıyoruz. İş karşılığında istediğimiz meblağ pahalı geliyor. Elimizin emeğini alamıyoruz. Gelecekte terzilik yok olacak. Çıraklık okulunda terzilik bölümü açılması bu mesleği yeniden canlandırır. Halk Eğitimdeki kursiyerlerde kalıplarla çalışıyor. Bu da yetersiz. Terzilik metotla çalışmaktır. Ölçü alıp elbiseyi dikmektir.
- KAZANÇ AZALDI TERZİLER KONFEKSİYON AÇTI
Ömer Cevher: 65 yaşındayım. 43 yıllık terziyim. O yıllarda Trabzon’da çok sayıda terzi vardı. Temel Koç, Ziya Ünver ünlü terzilerdi. O yıllarda terzilik Trabzon’da birinci sınıf meslekti. Şimdilerde o insanların çoğu konfeksiyon işletmeciliğine dönüş yaptı. Şimdi çok az sayıda ısmarlama iş yapan terzi mevcut. Sermayesizlikle mücadele ediyoruz. Hazır giyim daha ileri seviyede olduğundan ben bile hazır giyiyorum. Eskiden Esnaf ve Kefalet Kooperatifinden para alıp çarkımızı çeviriyorduk şimdi bu durum ortadan kalktı. Aslında varolan sorunlar çözülür. Kredi alınırsa çözüm gerçekleşir. Aksi halde terzilik tarihe karışacak. Çırak bulamıyoruz. Ismarlama elbise çok pahalı oluyor bu gerçek. Devletin imkanlarını terzilerin değerlendirmesini istiyorum. Çözüm o imkanlardan yararlanmaktır. Trabzon’da fabrika kurulursa biz de bundan nasibimizi alırız. Çare budur.
- TERZİNİN DİKTİĞİ ÖMÜRLÜKTÜR
Erdoğan Ünver: 56 yaşındayım. Ortaokullu yıllarında babam zamanın ünlü terzisi Ziya Ünver’in yanında bu mesleğe başladım. Aslında matematik mühendisiyim. Trabzon’da alanımda iş bulamadığım için baba mesleğine yöneldim. Başladığım yıllarda mimarlık ölçeğinde değeri vardı. Beş yıl sonra fermuar dikecek terzi kalmayacak. Günümüzde ısmarlama elbise diktirme işi kalktı. Çırak bulamıyoruz. Terziler 1970’li yıllarda zaman bulup kendi söküğünü dikemezdi. İnsanlar işimizi en ucuz konfeksiyonla mukayese ediyor. Fiyatlarımız maliyetine olduğu halde insanlar aynı ürünün daha ucuzunu konfeksiyonlarda bulabiliyorlar. Bizimkiyle hazır arasında dağlar kadar fark var. Bizimki on yıl dayanır konfeksiyonun ki ilk yıkadığında eskir. Devlet terzileri desteklemezse bu meslek ölür. Gerekirse vergi almamalı. Babam 1958’de mesleğe başladığında Trabzon’da iki bin terzi dükkânı olduğunu söyler buralarda usta, kalfa, çırak çalışan sayısını Siz tahmin edin der. Şimdi Trabzon’da takım elbise diken terzi sayısı on civarıdır. Ben de çocuklarım hayata atıldıklarında bu mesleği bırakacağım. Sonuç olarak mesleğimiz bitti devletimiz gerçek terzileri tespit edip onları destekleyecek tedbirleri almalı.
- TERZİ ÇIRAĞI YETİŞMİYOR
Orhan Bülbüloğlu: 43 yıllık terziyim. Mesleğimiz ölmedi. Yavaşlamanın sebebi çırak olmayışıdır. Dernek ve kuruluşlarımız bize sahip çıkıp sorunlarımızı masaya yatırmıyorlar. Yanımızda okuldan yetişme çırak olmalı. Böyle bir ortam yok. Devlette bize sahip çıkmıyor. Her yerden vurgun yiyoruz. Herkes samimi olursa sorunlara çözüm kendiliğinden gelir. Ankara’daki federasyonumuzda bize sahip çıkmıyor. Hükumetin bize sahip çıkmasını istiyoruz. Çıkmazsa tarihe karışırız. Terzi öncelikle müşterinin işini yapmak istediğinden kendi söküğünü dikemez. Bu bir gelenektir. Son olarak belediye bize sahip çıkmıyor. Hükumetten isteğim; terzileri bir sitede toplayacakları bir yer temin etmelerini istiyorum. Gümrükçüoğlu ile Genç’i işyerimize davet edip sorunlarımızı dinlemeye çağırıyorum.
- TERZİ ÜŞENİR KENDİ SÖKÜĞÜNÜ DİKEMEZ
Erkan Çobanoğlu: 44 yaşındayım. 30 yıllık terziyim. Mesleğe başladığımda sanatımızın değerliydi. Çalıştığımızın karşılığını alabiliyorduk. Teknoloji gelişince insanlar hazır giyime yöneldiler işlerimizde azalma oldu bu nedenle çalıştığımızın karşılığını alamıyoruz. En büyük sorun hazır giyimin çok ucuz oluşu ve çırak yetiştiremeyişimizdir. Terzinin kendi söküğünü dikemeyişi doğrudur. Sebebi şudur ki; üşendiğindendir. Aynı söküğü müşteride gördüğümde ücretsiz dikerim. Sorunlarımızın çözümü zor. Atölyecilik bitmiştir. Piyasaya giren ucuz mallar sonumuzu getirdi. Terziler Odası ve kooperatifi sorunlarımıza çare bulmadı. İki kuruluşun da eksikleri vardır. Umarım geleceğimiz iyi olur. Mağazalara çok ucuza pantolon paçası yapıyoruz. Aramızda birlik olmalı.
- TAMİRAT YAPARAK GEÇİNİYORUZ
Adem Satır, Cemal Ustaömer, Yılmaz Zengin- Terzi Adil Çicera: 55 yaşındayım. 40 yıllık terziyim. Mesleğe başladığımda Trabzon’un yarısı terziydi. Günümüzde terzilik bitmiştir. Tamirat yaparak geçiniyoruz. Sorunumuz yoktur. Teknoloji ilerledi terzilik yerinde saydı durum budur. Bizim yapacağımızı başkası yaptı gerçek budur. Terzi kendi söküğünü dikemez lafına katılmıyorum kesinlikle diker. Türkiye’de terzi insan olarak bir numaradır.
- 20 M2 DÜKKÂNA YATIRIM YAPILAMAZ
Erdoğan Koç: 41 yaşındayım. 27 yıllık terziyim. Mesleğe başladığımda işlerimiz daha yoğundu. Şimdi hazır giyimin gelişmesi her tipe göre kalıbın oluşu işlerimizi geriletti. Eskiden elbise ısmarlama vardı şimdi tamirat var. Bunun paralelinde eskiden olan kazancımız yok. Terziliğe yatırım olmadığından çırak bulunamıyor. İnsanlar yaşadığı müddetçe terzilik varlığını sürdürür. Terzinin kendi söküğünü dikemeyişi ise kendi işini hafife alışından kaynaklanmaktadır. Durum budur. Sorunlarımızın çözümü yoktur. 20m2’lik dükkanlarda terzilik yapılıyor. Buna yatırım ne kadar olur. Devletten küçük esnafın sorunlarını çözmesi için çaba sarf etmesini istiyorum.
- KENDİ SÖKÜĞÜMÜZÜ DİKEMEZ HALE GELDİK
Mehmet Karahan (Kadın Terzisi) – 58 yaşındayım. 45 yıllık terziyim. Çıraklığa başladığımda Uzun Sokak’ta cadde üstünde terziler vardı. O zamanla günümüz kıyaslanamaz bile. Hazır giyim ve konfeksiyon çıktıktan sonra terzilik bitti. Çırak yetişmiyor. Odamıza kayıtlı beş yüz üye var ama gerçek meslek erbabı iki elin parmakları kadardır. Gerçek terzi olmayanlar yüzünden biz de ayaklar altına alınıyoruz. Terziler Odası sorunlarımıza çözüm getirecek hiçbir çalışma yapmamıştır. Kendilerini bir yerlere taşımak için yönetim oluşturmuşlar zanaatımızı geliştirici hiçbir şey yapmadılar. Hal böyle olunca konfeksiyon bizden ileri geçti. Terzilik kalmadı. Bu arada terzi kendi söküğünü dikmek istese diker.
Söyleşi / Sönmek ÇAK
