Deprem hayatımızın, yaşadığımız coğrafyanın ve ülkemizin değişmez bir gerçeği. Bu gerçek ile en son olarak 6 Şubat pazartesi saat 04.17’de çok acı bir şekilde karşılaştık. Kahramanmaraş Pazarcık ilçesi merkezli 9 saat ara ile meydana gelen iki büyük deprem birçok ilimizi ve milyonlarca insanımızı etkilerken, binlerce insanımızı da kaybetmemize neden oldu. Asrın felaketi olarak nitelendirdiğimiz büyük depremlerin oluşturduğu yaralar başta devletimiz olmak üzere başlatılana birçok yardım seferberlikleri ile birlikte milyonlarca insanımızın katkıları ile sarılıyor ve sarılmaya devam ediyor.
Başta da belirtim deprem ülkemizin en önemli gerçeklerinden biri artık depreme hazırlıklı olmalıyız. Hayatımızı bu şekilde planlamalıyız. Deprem’in tabi ki hangi gün hangi saat de olacağını bilemeyiz bilmemiz de mümkün değil. Ama depreme karşı tedbirler alabiliriz. Bu tedbirleri alırken de konunun uzmanı bilim adamlarının söylemlerini, uyarılarını dikkate almalıyız. Ülkemizde deprem konusunda en önemli otoritelerden biri de Trabzon da yaşıyor. Bu isim kim mi? KTÜ Jeoloji Mühendisliği Fakültesi eski Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Bektaş. Osman Bektaş hocanın özellikle Doğu Karadeniz bölgesi deprem riski le ile ilgili olarak yaptığı son açıklamaları oldukça dikkat çekici ve de çok dikkate alınmalı. Açıklamasında ne diyor Osman Hoca, “Karadeniz fayının, Bartın'da 1968 yılında 6.6 büyüklüğünde deprem ürettiğini belirterek, 2019 yılında yayınlanan Trabzon ve Rize'nin deprem tehlikesi gerek yerel yönetim gerekse toplum tarafından göz ardı ediliyor, anlaşılmıyor. Bu konuda elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz ama maalesef o konuda da birtakım eleştiriler alıyoruz. Oysa biz 1996 ile 2019 yıllarında yayınlanan deprem tehlike haritaları arasındaki farkı anlatmaya çalışıyoruz. Bu fark nedir derseniz, yeni haritada Trabzon'un deprem tehlikesi 2 kat artmış, Rize'nin de 3 kat artmıştır. Bu artış, 1996 yılında yapılan ve 23 yıl yenilenmeyen deprem tehlike haritasından kaynaklanmıştır. 23 yıl boyunca Trabzon ve Rize yöresinde inşa edilen yapılar bugünkü deprem yönetmeliğine aykırıdır ve deprem tehlikesine açıktır.” Osman Bektaş hoca bu uyarı dolu açıklamaları Doğu Karadeniz de deprem gerçeği adı altında çeşitli defalarca dile getirdi. Biz habercilerde birçok kez haberlerimize taşıdık kamuoyunu bilgilendirdik.
Peki, bölgenin deprem gerçeği hakkında Başta Osman Bektaş hoca olmak üzere diğer uzmanların söyledikleri dikkate alınıyor mu? Bu anlam da ilgili devlet kurumları ve yerel yönetimler bir çalışma yapıyor mu? Yoksa bölgede bir felaketin başımıza gelmesi mi bekleniyor?
Aynı açıklamasında Osman Bektaş hoca deprem tehlike haritalarının belirli yıl aralıkları ile yenilenmesini gerektiğinin de altın ı çizerek şöyle diyor; “Gerek Bartın, gerekse Trabzon, aynı sismik zonda bulunuyor. Bartın ne ise Trabzon ve Rize de aynı derecede olmalıdır. Bu yanlışlık 23 sene sonra değiştirildi. 2019 yılında yayınlanan haritada bütün Karadeniz sahili eşdeğer bir deprem tehlikesine sahip oldu. Bugün Trabzon ve Rize hangi deprem çekincesine sahipse Bartın da aynısına sahiptir. Bu yanlışlık 23 yıl boyunca Trabzon ve Rize'de sağlıksız, depreme açık yapılaşmanın sebebi oldu. Muhakkak surette deprem tehlike haritaları en az 5 yıl içinde yenilenmelidir. Yenilenmeyen haritalar, 23 yıl boyunca Trabzon ve Rize yöresinde dolgular ve kıyı üzerinde sağlıksız yapılaşmaya neden oldu.” Osman Bektaş Hoca’nın açıklamalarına geri dönersek, Bektaş hoca’ bölgede deprem olmaz şeklin de ki düşüncenin de yanlış olduğunu ifade ederek “Burada deprem olmaz’ algısı yanlıştır. Zaten ‘deprem olmaz’ algısı Trabzon’da bilinçsiz, sorgusuz, güvenliksiz yapı stokunun oluşmasına sebebiyet vermiştir. Bu yapı stoku özellikle 1999 yılından önceki yapılar acilen test edilmeli veya sorgulanmalıdır. 1999'dan sonraki yönetmenlikte nispeten çok daha iyidir. Ama 2018 yılı yönetmenliğine göre tüm Karadeniz Bölgesi'ndeki yapı stoklarımız deprem riskine açıktır.” diyor.
Osman Bektaş hoca Doğu Karadeniz’in deprem gerçeği açıklamasında birçok önemli bilgi veriyor şunları da belirtiyor. Doğu Karadeniz fayı göz ardı edilmemeli ayrıca Doğu Karadeniz de (Trabzon ve Rize) yaşanacak olan bir depremin büyüklüğünün de 6.6 olacağını da sözlerine ekliyor.
Bu açıklamaları Ülkemizin en önemli deprem otoritelerin den birisi olarak kabul edilen Prof. Dr. Osman Bektaş yaptı. Açıklamalar son cümlesine kadar dikkate alınmalı ve vakit kaybetmeden depreme karşı insanoğlunun alabileceği tedbirler bilimsel yöntemler ışığında alınmalı.
Osman Bektaş hoca kurulması gündem de olan “Afet bakanlığı” ile birlikte tüm yerel yönetimler de de “il afet bilim kurulu” oluşturulmalı gerektiğini de belirtiyor.