SONNOKTA RÖPORTAJ - Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi Organ Nakli Koordinatörü Ahmet Yıldızlar, gazetemize açıklamalarda bulundu. Yıldızlar, şu ifadeleri kullandı: “Türkiye’de bütün hastanelerin organ bağış birimleri var oralarda bağış yapılabiliyor. İl Sağlık müdürlüklerinde de başvuru yapılabiliyor. İç organlarda böbrek, karaciğer, pankreas, kalp, akciğer, kornea gibi doku bağışları yapılabilir. Bizim hastanemizde de Organ Nakil Koordinatörlüğü’nde bağışta bulunabilirler. Yoğun bakımda birçok hastamız vefat ediyor bunlardan çok azına beyin ölümü tanısı koyuluyor. Yoğun bakımda beyin ölümü gerçekleştiği zaman aile görüşmesi yapıyoruz kişi sağlığında bağışlamış olsa dahi biz ailenin onayını almak durumundayız. Aile onayladığı zaman kişinin organları Sağlık Bakanlığına gerekli tetikler yapıldıktan sonra bildiriliyor. Dağılım da yine Sağlık Bakanlığı tarafından yapılıyor.” Koordinatör Ahmet Yıldızlar, Yayın Kurulumuzdan Sena Yılmaz’a konuştu HAYATA DÖNEBİLİYOR “Beyin ölümü dediğimiz kavram şudur: İnsan vücudunda bir kan akışı var ve insan beynin de kan akımının olması gerekiyor. Beyinde kan akımının tamamen durması sonucunda beyin hücrelerinin tamamının geri dönüşümsüz ölür. Beyin ölümü tıbbi ve hukuki olarak kişinin ölümü gerçekleşmiş demektir. Bitkisel hayatta ise beyne kan akışı devam ediyor beynin bir kısmı etkilenmiş olabilir ve bu kişiler yıllar sonra hayata dönebiliyor. Bunun için yoğun bakımda ilgili hekimler tarafından beyin ölümü testleri yapılarak tespit ediliyor.” İŞLER ADALETLİ İLERLİYOR “Yoğun bakımda beyin ölümü gerçekleşen kişinin ailesi ile organ bağışı görüşmesi yapıldıktan sonra aile bağışlama kararı alır ise donör adayından Sağlık Bakanlığı’nın gerekli tetkiklerini çalışıyoruz ardından bakanlığa bildiriyoruz. Bakanlık bu organları değerlendiriyor hangileri uygun hangileri değil karar veriliyor. Kanunlar ve organ dağıtım kriterleri bunlara göre dağıtımını yapıyor. Bakanlığın belirlenmiş olduğu kurallara göre. Böbrekte kan grubu uyumu olması lazım, doku uyumu olması lazım. Bakanlıkta nakil bekleyen hastanın bilgileri mevcut bunlar eşleştirme yapılıyor tıbbi durum ve aciliyeti, kan grubu uyumu, doku uyumu, listeye giriş tarihi gibi bilgisayar bunlara göre puan veriyor v e beş kişilik bir liste belirleniyor. Bakanlık bu listeyi nakil merkezlerine gönderiyor. Nakil merkezleri bu listelerdeki hastaları çağırıyor. Nakil konseyi oluyor burada da ilk sıradaki hasta inceleniyor eğer tıbbi olarak uygunsa ilk sıradaki hastaya yapılıyor. Eğer uygun değilse ikinci sıradaki hastaya yapılıyor. İlk sıradaki hastanın tıbbi olarak neden uygun olmadığı bakanlığa bildiriliyor. Burada hakkaniyetli adaletli bir şekilde nakiller yapılıyor.” HAYATA TUTUNABİLSİNLER “Pandemiden dolayı 2020-2021’de organ bağışı için müracaatlar oldukça azaldı. Kadavra donör bağışımızda hastanemiz bölgede 1’nci, Türkiye’de de 4’ncü sırada yer aldı. Beyin ölümü tespitinde ise ilk sırada yer aldı. Bu anlamda hastanemiz iyi ama Türkiye geneline baktığımızda 2020-2021 sezonunda bağışlar oldukça düştü. Pandemi süreci hayatı olumsuz yönde etkilediği gibi organ bağışını da etkiledi. Türkiye’de 23 bin kişi organ bağışı bekliyor. Bu bekleyen insanların bir kısmı organ bulamadıkları için hayatlarını kaybediyor. Organ bağışı ve organ nakli bunun için çok önemli. Bu kişilere organ bulmamız lazım ki hayata tutunabilsinler. Bir böbrek hastası kana kana su içemiyor haftada üç kez diyalize girmek zorunda kalıyor. Böbrek nakli olduğu zaman hayat kalitesi artacak. Organ bağışı çok çok önemli.” DİNEN CAİZDİR “1980 yılında Diyanet İşleri Yüksek Kurulu organ nakli ile ilgili bir toplantı yaptı. Diğer İslam ülkelerinin din adamları davet edildi. Burada organ bağışının ve naklinin caiz olduğuna karar verildi. Ayrıca Kuran’ı Kerim’de maide süresinde der ki ‘bir insanı kurtarırsan bütün insanlığı kurtarmış sevabı kazanırsınız. Yine maide süresinde der ki ‘iyilik ve yardım üzerine yardımlaşınız.’ Diyanet İşleri Yüksek Kurulu, ‘insanın insana yapacağı en büyük iyilik organ bağışıdır’ der. İslam dini açısından organ bağışı caizdir. Diğer ülkelere baktığımızda da organ nakli ve bağışı yapılmaktadır birçok dinde de tedavi yöntemi olarak kabul edilmiştir ve uygulanmaktadır.” DETAYLI İNCELENİYOR “Canlı vericilerin akraba olduklarını bize belgelemeleri gerekiyor. Canlı vericilerde 4’ncü dereceye kadar yakınlar organ bağışı yapabilir 4’ncü derece yakın olmayıp organlarını vermek isteyenler İl Sağlık Müdürlüğü’nde etik komisyon var burada inceleniyor çıkar ilişkisi var mı yok mu onlar onaylarsa nakil gerçekleşiyor. Verici detaylı bir şekilde inceleniyor eğer verici kişi bir böbreğini verdiğinde diğer böbreği kendisine yetebileceği tıbbi olarak uygunluğu nakil konseyin de ilgili hekimler tarafından değerlendirilip onay kararı verilirse nakil yapılıyor. Organ bağışında devlete yapıyorsun bunun dağıtımı devlet tarafından yapılıyor. Organ ve dokuların satılması, alınması ve bunlara aracı olunması kanunen yasaktır. Organ nakli en kısa sürede yapılırsa en iyisi olur organ ne kadar çok beklerse o hücrelerin ölme olasılığı oluyor bu sürenin kısa olması önemlidir. Kalp nakillerinde 4-6 saate kadar öngörülüyor böbrekte 12-24 saate kadar çıkabilir. Ülkemizde koordinasyon iyi olduğu için ulaşım anlamında helikopter uçak yardımı ile daha kısa sürelerde nakiller yapılabiliyor. En kısa sürede organ naklini yapmak en iyisi.” HERKESİN BAŞINA GELEBİLİR “Organ bağışını bir sosyal sorumluluk projesi olarak görmek gerekiyor. Doğumla başlayıp ölümle biten bir süreçteyiz, hepimiz organ bekleme listesine yazılabiliriz. Organ bekleyen 24 bin insan hiç organ beklemeye ihtiyaç duyacağını bilmiyordu. Bu herkesin başına gelebilir bazılarının ilaç tedavisi yapılabilir ama bazıları organ nakli olmak zorunda. Burada bir ihtiyaç var 24 bin insanın ihtiyacı var bunun teminini nasıl sağlayacağız kadavradan organ naklini arttırmamız lazım. İnsanın insana yapabileceği en büyük iyilik organ bağışıdır. İnsan öldükten sonra organlarını bağışlıyor. İnsan öldükten sonra toprak oluyor organları da toprak oluyor. Böyle olacağına başka insanlara can olsun, hayat versin, hayat konforunu arttırsın insanlara bırakabileceğimiz en büyük miras organ bağışıdır diyorum bunun ışığında herkesi organ bağışına davet ediyorum. Herkes herkese muhtaç, herkes herkesin yardımına ihtiyaç duyabiliyor bu nedenle organ bağışı, kan bağışı, ilik bağışını sosyal sorumluluk olarak görmek gerekiyor. Pandemiden dolayı bir düşüş söz konusu Türkiye’de insanlarımızı organ bağışına davet ediyorum. Bir organ bağışı bir hayat demektir insanlar organlarını bağışlasın ki bağış bekleyen hastalar hayata tutunabilsin.”