Guatr (troid nodülleri) ,mide, bağırsak (kolon) ve rektum kanserleri, meme kanserleri, lazerle hemoroid ameliyatları nasıl yapılır? TİROİD NODÜLLERİ (NODÜLER GUATR) NEDİR? Tiroid nodülleri, tiroid bezi içinde oluşan anormal dokulardır. Nodüller, % 5 ihtimalle kanser göstergesi olabileceği için rahatsızlık önemsenmelidir. Tiroid sintigrafisi bulgularına göre nodüller; soğuk, sıcak ve ılık nodül olarak 3’e ayrılır. Nodüllerin % 70-80’ini soğuk, % 10’unu sıcak, ve % 10’unu ılık nodül oluşturur. Soğuk nodüllerde kanser oranı daha fazladır. TİROİD NODÜLLERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR? Nodüler guatr da genelde boğazda şişkinlik dışında pek şikâyete rastlanmaz. Eğer nodül içine kanama olmuşsa, ağrı oluşabilir. Nodül çok büyürse baskı yaparak nefes darlığına ve yemek yemede sıkıntıya neden olabilir. HANGİ DURUMLARDA NODÜLLERİN KANSER OLDUĞUNDAN ŞÜPHELENİLMELİDİR? Nodül tedaviye rağmen hızla büyümeye devam ediyorsa, Boyundaki lenf bezlerinde şişme varsa, Seste kalınlaşma veya kısılma varsa, Nodül, soğuk ve tek ise tiroid kanserinden şüphelenmek gerekir. NODÜLER GUATR NASIL TEDAVİ EDİLİR? Tedaviye, nodüle yapılan biyopsinin sonucuna göre başlanır. Sonuca göre; Kanser varsa veya nodülün çapı 4 cm’den büyükse, hızlı bir büyüme varsa, boyundaki lenf bezleri şişmişse, yani kanser riski görülüyorsa hastaya cerrahi tedavi uygulanması uygun görülür. Kanser olmayan iyi huylu nodüllerde, gerekli görülürse ilaç tedavisi uygulanır. Eğer doktor ilacı gerekli görmezse sadece nodülün takibi istenir. Bir bezde, birden fazla nodülü bulunan multinodüler guatrlı hastalarda da cerrahi uygulanır. KALIN BAĞIRSAK - KOLON VE REKTUM KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR? Makattan kan gelmesi: en sık karşılaşılan ve kişiyi doktora getiren bulgudur. Dışkılama alışkanlıklarında değişiklikler: hem kabızlık hem ishale neden olabilir. Örneğin kabızlık ve ardından bir süre ishal olunması, tuvalet yapılmasına rağmen rahatlayamama (makatta dolgunluk) hissi. Karın ağrısı: sık rastlanan ve kansere özel olmayan bir bulgudur. Sıklıkla gaz sıkışması şeklinde tarif edilir. Ancak şikayetin uzaması halinde akla gelmelidir. Kilo kaybı: özellikle kısa süre içinde %10’un üzerinde kilo kaybı önemlidir. Kansızlık - solukluk: özellikle 50 yaşın üzerinde bir kişide kansızlık tespit edilmesi halinde akla kalın barsak kanseri getirilmeli ve mutlaka gerekli tetkiklerin yapılmalıdır. Şişkinlik: kolon ve rektum kanserleri büyük boyutlara ulaştıklarında bağırsakta kısmi veya tam tıkanıklığa neden olabilir. Kişi dışkılayamıyor ve gaz çıkaramıyorsa ve şişkinlik gün geçtikçe artıyorsa yaşam kaybı riski olabileceği bilinmeli ve acil olarak doktora başvurması gerekmektedir. KALINBARSAK(KOLON) VE REKTUM POLİPLERİ NEDİR? Kolon ve Rektumun iç duvarından barsak kanalının içine doğru büyüyen oluşumlardır. Bunlardan bazıları saplı bir şekilde kanal içine sarkarken, diğerleri barsak duvarına yapışık bir şekildedirler. KOLO-REKTAL POLİPLERİN BELİRTİLERİ NELERDİR? Rektal kanama, sümüksü akıntı, barsak fonksiyonunda değişiklikler, ishal, kabızlık ve bazende karın ağrısı belirtileri yapar. KİMLER RİSK ALTINDADIR? Genelde olguların büyük çoğunluğu 45-50 yaş üzerindeki kişilerde görülmektedir.Bu Nedenle; *45-50 yaş üzerindeki kişiler *Anne, baba, kardeş gibi yakın aile bireylerinde kolorektal kanseri veya *polipleri olanlar, *Uterus ( rahim ), over ( yumurtalık ) veya meme kanseri olan kadınlar, *Ülseratif Kolit veya Crohn gibi hastalıkları olanlar. TEŞHİS NASIL KONUR? Kolo - Rektal kanserlerde kesin teşhis barsak içerisindeki tümörden endoskopik yöntemlerden ( Rektoskopi, FleksiblSigmoidoskopi, KOLONOSKOPİ ) biriyle yapılacak tetkik ve alınacak parçanın patolog tarafından mikroskopik tanısı ile konur. TEDAVİ NASIL YAPILIR? Kolo-Rektal kanserlerin esas tedavisi tümörlü kısmın ameliyatla çıkarılması ve barsak pasajının sağlanması için çıkarılan kısmın alt ve üst uçlarının tekrar karşılıklı ağızlaştırılmalarıdır.Kolonlar uzun olduğu için bu işlem kolaylıkla uygulanabilir. Ancak REKTUM kanserlerinin tedavisinde bu durum biraz farklıdır. Rektum kısa bir organ (15 cm) olması nedeni ile özellikle anüse yakın yerleşim gösteren tümörlerde ( anüs girişinden 5-6 cm yukarıda) , hastalıklı kısımın çıkarılmasını temin için anüsün tamamen çıkarılıp,iptal edilerek kolon, karın duvarına ağızlaştırılır ( KOLOSTOMİ ). MEME KANSERİ NEDİR? Meme, süt bezleri ve burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşur. Bu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin, yukarıda tanımladığımız şekilde, kontrol dışı olarak çoğalmaları ve vücudun çeşitli yerlerine giderek çoğalmaya devam etmelerine meme kanseri denir. MEME KANSERİ RİSK FAKTÖRLERİ NEDİR? Bazı özellikleri taşıyan kadınlarda, meme kanserinin daha sık görüldüğünü biliyoruz. Bu özelliklere risk faktörleri diyoruz. Bu risk faktörlerini taşıyan kişilerin mutlaka meme kanserine yakalanacakları söylenemez. Sadece, bu faktörleri taşımayanlara göre, daha fazla meme kanserine yakalanma olasılıkları olduğunu biliyoruz. MEME KANSERİ NASIL ERKEN TESPİT EDİLEBİLİR? 35 yaşını geçmiş kadınlarda yıllık meme muayenesi meme ultrasonu ve mammografi tetkikleri ile meme kanseri erkenden saptanabilir. MAMOGRAFİ NE ZAMAN ÇEKTİRİLİR? Mamografi genellikle 40 yaşını geçmiş kadınlarda risk derecesine göre her yıl veya 2 yılda bir çekilir, çekilirken meme, iki tabaka arasında birkaç saniye hafifçe sıkıştırılır. Bu nedenle memelerin en az hassas olduğu zamanda mamografi çekilmesi, özellikle memeleri hassas kadınlara önerilmektedir. MEME KANSERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR? Son yıllarda meme kanseri tedavisinde oldukça önemli gelişmeler olmuştur. Bir çok tedavi olanakları ortaya çıkmıştır. MEME AMELİYATLARI NASIL YAPILIR? Günümüzde meme kanserinin tedavisinde, cerrahi girişimin birkaç farklı uygulaması vardır. Bu uygulamalar temel olarak, memenin alınmadan korunmasına yönelik olanlar ve memenin tümünün çıkartılmasına yönelik olanlar olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Bunlara ek olarak da, alınan memenin yerine, plastik cerrahi teknikler ile yeniden meme rekonstrüksiyonu yapılması ameliyatları vardır. HEMOROİD (BASUR) NEDİR? Hemoroidler, anal kanalın üst kısmında genişlemiş damar yumaklarıdır. Halk arasında basur, meme ya da mayasıl olarak bilinir. İç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılır. Zamanla altta yatan sebeplerle birlikte anal kanalda yerleşen genişlemiş toplar damar yumakları makatın dışına doğru çıkarlar. HEMOROİDE NELER NEDEN OLUR? *Barsak alışkanlığında değişiklikler ( kabızlık, ishal ), *Gebelik ve doğum, *Hareketsiz yaşam, *Bazı spor etkinlikleri ( ata binmek, bisiklet sürmek ), *Çeşitli meslek grupları ( şoförler, pilotlar ), *Alkol alışkanlığı, *Pelvik bölgede yerleşen tümörler, karında ascites oluşumu, *Kalın barsak kanseri HEMOROİD (BASUR) BELİRTİLERİ NELERDİR? Rektal kanama ( makattan taze kırmızı renkli kanama ), Ağrı,Makatta ele gelen şişlik,Akıntı, makatta ıslaklık hissi, kaşıntı. HEMOROİDİN DERECELERİ NELERDİR? 1.Derece hemoroid: Kanama en önemli şikayettir. Hemoroidler rektoskopi sırasında tespit edilir. 2. Derece hemoroid: Kanama ve kaşıntı şikayetleri görülür. Ikınma ile anal muayene esnasında tespit edilir. 3. Derece hemoroid: Kanama, kaşıntı ve makatta ıslaklık hissi şikayetleri ile başvurulur. Anal muayenede prolabe yani makatın dışında hemoroid pakeleri görülür. Muayene ile içeriye gönderilebilir. 4. Derece hemoroid: Kanama, kaşıntı, akıntı ve ağrı şikayetleri görülür. Muayene ile içeri gönderilemeyen şişlikler tespit edilir. TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR? Barsak fonksiyonlarının düzenlenmesi, altta yatan kabızlığın giderilmesi, dışkılama süresinin kısa tutulması, sıcak su oturma banyoları. Diyette bol lifli gıdalara ağırlık verilmesi, günlük su alımının arttırılması ortalama 1.5-2 litre su içilmesi,Lokal krem ve pomatlar, CERRAHİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR? Skleroterapi, Bant ligasyon, Klasik cerrahi yöntemle hemoroid ektomi operasyonu genel anestezi altında yapılır. Hastanede yatma süresi ortalama bir gündür. LAZER TEDAVİSİ NEDİR? Lazer tedavisi ( Nd-yag lazer tekniği ile genel anestezi altında yapılır ve ameliyat süresi 5-15 dakikadır. Ameliyat sonrası ağrı en az olan yöntemdir. İşe dönme süresi daha kısadır. Üçüncü dereceye kadar olan hemoroidlere uygulanır. Hazırlayan: Turan SAKA