SONNOKTA RÖPORTAJ - Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Suat Hacısalihoğlu gazetemize değerlendirmelerde bulundu. Hacısalihoğlu şunları dile getirdi: “Çalışmalarımızı bir taraftan pandemi şartlarına uymak suretiyle, diğer taraftan da yavaşlayan ekonominin önünün açılması noktasında sürdürüyoruz. Çünkü üyelerimizin belli sektörlerdeki çalışma sorunları ve bu sorunların bize yansıması oluyor. Çözüm önerisi arama açısından bir yoğunluğumuz söz konusu. Pandemi sürecinde üyelerimizin yaşadıkları sorunlar daha da arttı. Bu artış sahaya yansıyınca, sorunların çözülmesi için ilgili Bakanlıklar ve Cumhurbaşkanımıza kadar iletilmesi gereken sorunlar oluyor. Bu sorunların çözümü için pandeminin başından beri üyelerimizle diyalog kurarak onlardan sıkıntılarını bize iletmelerini istedik ve çözüm noktasında birlikte neler yapabileceğimizi masaya yatırdık. Bu tespitlerimizden sonra sıkıntıları önleyici adımları Türkiye’deki Odalar ve Borsaların başkanlarıyla konuştuk. Türkiye çapında birleşen sorunlar, ilgili Bakanlıklara teknik yönlerde yapılması gereken konular olarak iletildi ve çözüm önerileri hazırlandı. Bu süre içerisinde hızlı bir şekilde pratik olup çalışmaları yapıyoruz, sorunların en aza indirilmesi konusunda belli bir yere kadar da geldik.” TTSO Başkanı Suat Hacısalihoğlu, Sorumlu Yazı İşleri Müdürümüz Selahattin Özcan’a konuştu BİR ANDA DÜZELMEZ “Gelen taleplere baktığımız zaman, daha çok geçmiş dönemde kullanılan kredilerin sürdürülebilir bir şekilde ileri tarihe ertelenmesi ve ötelenmesi yönünde. Bu talep aslında yeniden yapılandırma şeklinde değil de, ötelenmesi şeklinde. Çünkü yeniden yapılandırmaya girdiği zaman faiz oranları hızlı şekilde d e - ğiştiği için oldukyüksek bir rakama dönüşüyor. Günümüzde faiz oranları oldukça yüksek, geçmişe göre yüzde yüz bir artış söz konusu. Verilen desteklerin aynı şartlarda bir yıl daha ötelenmesi gerekli. Şimdilik çözümün burada olduğunu görüyoruz. Ekonominin düzelmesi bir anda olmayacaktır. Geçmiş bir yılda duran ekonomideki sıkıntı belli sektörlerde çok daha etkili oldu. Gelecek sezon içerisinde de ekonominin durmasının etkisinin fazla olacağı düşüncesiyle, alınacak tedbirlerin buna bağlı olması gerekir. Bu doğrultuda görüşlerimizi yetkili makamlara iletiyoruz.” KARARLAR YETERLİ DEĞİL “Alınan kararlar yeterli olmuyor. Çünkü her gün, her sektörde farklı sorunlar gelişiyor. O sorunların da ortadan kaldırılması noktasında üyelerden gelen çözüm önerileri ile çalışmalar halen devam ediyor. Aradan geçen yaklaşık 1 yıllık süreye bağlı olarak geçmişte pandeminin ortadan kalkacağı görüntüsü vardı, fakat günümüze geldiğimizde bunun etkisinin halen sürdüğünü görmekteyiz. Dolayısıyla halkın birebir pandemiden etkilendiği ortada. Bundan sonra da çözüm önerileri doğrultusunda çalışmalarımızı sürdüreceğiz.” BÜTÜN DÜNYAYI PANDEMİ ETKİLEDİ “Ekonomi belli sektörlerde zorluk çektirmeye devam ediyor. Bu geçmişte de böyleydi, şimdi de böyle. Pandeminin etkisi ile ekonomide sıkıntılar daha fazla olabilir, bu bakımdan şirketlerimizin geçmiş ve gelecek durumlarını iyi değerlendirmek lazım. Bir pandemi yaşıyoruz, bundan memnun değiliz, normal dönemin dışında bir dönemdeyiz. Bu bakımdan her şeyi doğal karşılamak gerekiyor, çünkü bütün dünyada pandemi etkisini sürdürüyor. Elbette ekonomik anlamda güçlü olan ülkeler sıkıntıyı kısa zamanda atlatacaktır ancak bizim gibi gelişmekte olan ülkelerin ekonomik sorunlarının çözümlerinin daha uzun süreceğini söyleyebiliriz.” DESTEK OLMALI “Ekonomik sorunların kısa sürede aşılması şu aşamada tamamen desteklere bağlı. Gerçek anlamda ihtiyacı karşılayacak destekler olmadan bu süreci atlatmak kolay değil. Çünkü şu anda verilen destekler kredi desteği. Eğer ki kredi destekleri buradaki faiz oranlarının sübvanse edilmesi suretiyle ötelendiği takdirde piyasada oldukça önemli bir rahatlama olacaktır. Hükümetin üzerinde durması gereken budur. Şu anda kira destekleri ya da başka destekler veriliyor ama bunlar küçük işletmeler için uygun olabilir ancak büyük firmalar için yeterli değil. Verilen kredilerin faiz destekli verilmesinin önümüzdeki dönem için daha uygun olacağı görülüyor, bu konuyu önemsiyoruz.” MART’TA TAMAMLANIR “Yatırım Adası’ndaki durumumuz yatırımla ilgili noktada. Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası olarak başlatmış olduğumuz bir proje. Bu projenin gelişmesi konusunda yapmış olduğumuz stratejik bir plan var. Süreci nasıl sürdürülebilir hale getirebiliriz adına çalışmalarımız devam ediyor. Öncelikle yatırıma geçmekle ilgili altyapı çalışmalarının tamamlanması gerekiyordu. Önceki yıl bu altyapı çalışmalarının ihalelerini yaptırdık ve sanıyorum ki en geç Mart’ta tamamlanmış olacak. Bu, şu demektir; projenin tamamlanmasıyla yatırıma geçecek bir duruma gelmiş olacağız. Projenin şu an ki durumu belki de son aşamalarda. Hatta biraz daha ileri gidecek olursak altyapı çalışmalarında kullanılan malzemelerin tedarik yerlerinin de sorunlarını çözmüş olduk. Bu bakımdan yatırıma tamamen hazır hale geliyoruz. Beklentimiz hükümetimizin bunu yatırım programına alarak altyapıyı tamamlama işine geçmesi. Dolayısıyla tüm beklentimiz Yatırım Adası’nın tamamlanarak, altyapısının yapılarak sanayicilerimize sunumunun ve tahsisisin yapılmasıdır.” HAVALiMANI DOLGUYA “Yaklaşık 8-9 yıl önce havalimanı konusunda talepler Cumhurbaşkanımıza iletidi. O tarihte yapılan araştırmalar ile mevcut yapının ve pistin uzatılması yanında, ikinci bir pistin yapılması talebi vardı. O tarihlerdeki bu talebimizden sonra Cumhurbaşkanımızın talimatıyla çalışmalar başladı. Bu teknik çalışmalar son aşamalara geldi ve yeni projeler hazırlandı. Şu anda da dolgu üzerine 5 projenin tamamlanmak üzere olduğu bilgisini alıyoruz. Ülkemizin ekonomik önceliklerinin sıralanmasından sonra havalimanı ile ilgili proje hangi yıl başlar bilemiyorum ama Yatırım Programı’na gireceğini düşünüyoruz. Dolgu yapılarak yeni bir havalimanı yapılacağı görüşü ön plana çıkıyor. Bu doğrultuda proje hazırlanıyor, son aşamaya gelmiş olduğunu da söyleyebiliriz. Bu da bölgenin önemli projelerinden bir tanesi.” DEMİRYOLU PROGRAMA ALINMALI “Demiryolu bölge için yeni bir konu değil, tarihte de var olup günümüze kadar gelmiş ve halen çözüm bulunamamış bir olay. Demiryolu gündemimiz aslında Trabzon-Gümüşhane- Erzincan demiryolu projesi olarak tarihler boyunca vardı. Son dönemlerde hükümetimizin yapmış olduğu çalışmalar ile demiryolunun projeleri tamamlandı. Bu doğrultuda da artık Yatırım Programı’na alınması gereken bir konu. Gümüşhane tamamen madenlerle zengin bir bölge, bu zenginliğin ekonomiye de yansıması gerekmekte. Rekabet edebilmek için oradaki özellikle lojistik maliyetlerin düşürülmesi gerekiyor. Lojistik maliyetlerin düşürülebilmesi de ancak raylı sistem ile mümkündür. Diğer taraftan, devamlılığın sağlanması uluslararası piyasalara deniz yoluyla daha düşük maliyetli lojistik hareketlerle olabilir. Bu bakımdan Trabzon- Gümüşhane- Erzincan demiryolu; bölgenin ekonomisinin canlanması, ülke ekonomisinin artması, istihdamın gelmesi, bölge insanının refah seviyesinin yükselmesi ve buradaki madenlerin işlenmesi adına tebliğ edecek olduğu vergilerle devletin de kalkınmasını sağlayacak bir konu. Demiryolunun burada yaratacak olduğu katma değer oldukça önemli. Tabi ki bunun yanında insan taşınma konusunda da böyle bir sistem olunca yolcu taşıması da söz konusu olacaktır.” ACİL OTOBAN İHTİYACI “Son zamanlarda gündeme gelen Samsun- Hopa demiryolu var. Elbette bölgenin yatırıma ihtiyacı var, her türlü yatırımın olması gerekiyor. İnanıyorum ki Ulaştırma ve Altyapı Bakanımız gelecek stratejileri hazırlarken ihtiyaç dahilinde öncelik sırasına göre hangisini dikkate alacağını hesabını yaparak çalışmalarını bu yönde sürdürüyordur. Buradan tekrar seslendirmek gerekirse Samsun-Sarp yolunda aslında acil olarak bir otobana ihtiyacımız var. Bugün örneğini görüyorsunuz; İstanbul-İzmir otobanı yapıldı, ulaşım 3,5 saate düştü, çok da güzel oldu. Kazakistan’a bile TIR’lar buradan geçiyor. Oldukça yüklü bir trafik söz konusu, bu bakımdan sorunu çözmek adına Samsun- Sarp otobanının bir an önce başlamasının önceliklerden biri olduğunu düşünüyoruz. Aynı şekilde beraberinde raylı sistemin de Karadeniz’e yapılması öncelik verdiğimiz projelerden. Şimdiden projelere başlanması suretiyle bölgenin kalkınması noktasında gerek Trabzon-Gümüşhane-Erzincan demiryolu gerekse Samsun-Sarp otobanının ki, özellikle otobanın yapılması gerekiyor. Çünkü çok fazla insan ve firmanın ticari araçlarının geçebileceği bir yol burası. Bu bakımdan bölgenin gelecek ile ilgili stratejik planında olması gereken ve şimdiden de projelerin hazırlanması gereken konular bunlardır.” FINDIK ESAS ÜRÜNÜMÜZ “Fındığı pandemi dönemini dikkate almadan değerlendirmek de yarar var. Pandemi nedeniyle bütün ürünlerde farklı tüketim şekilleri olmaya başladı, bu bakımdan bu yıl daha farklı bir yıl. Fındık bizim esas ürünümüz. Fındıkta ki esas olay fiyatlardan ziyade birim alanda verecek olduğumuz ürünün miktarını arttırmak olmalı. Biz bunu başarırsak, fındıktan istediğimiz geri dönüşü alırız. Birim alandan daha fazla fındık almalıyız. Arazilerimizin yenilenmesi, bakımı ve geleceğe dönük ekonomiye katılması noktasında devlet destekleri olmadan da bunların olmayacağı aşikar. Dolayısıyla önümüzde ki süreçte fındıkla ilgili sahaların yenilenerek, arazilerin yeniden ekim yapılarak yüksek verim elde etmek için çalışılmalı. Tarım ve Orman Bakanlığımız bu konuda arazilerin sürülmesi, fide desteği, sulanması gibi desteklere vakit geçmeden başlamalı. Böylelikle fındıkta ki liderliği bırakmayız. Türkiye’de fındık tüketimi de artmakta. Buna bağlı olarak arz talep doğrultusunda diğer ülkelerde fındık üretmeye geçmekte. Devletin bu verileri dikkate alarak buna el atması gerekiyor.” HİSARCIKLIOĞLU ÇOK GAYRETLİ “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanımız Rıfat (Hisarcıklıoğlu) Bey’in tüm odalarla birlikte, Türkiye’nin gelişmesi noktasında ve ekonominin dışa açılması konusunda çok büyük gayretleri ve çalışmaları var. Gecesini gündüzünü bu işe vererek, ülkenin ekonomisinin düzeltilmesi noktasında çalışmalarını sürdürüyor. Bugüne kadar alışılagelmiş bir çalışma yöntemi değil ve günümüzde dikkat ederseniz ülkedeki ekonomik sorunların çözülmesinde ve ticaretin önünün açılmasında çok hızlı kararların alınması Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanımızın çalışma yönteminden kaynaklanmaktadır. Dünyada ki ticaretin gelişmesine bağlı olarak diğer ülkelerin atmış oldukları adımların Türkiye tarafından da benzer şekilde atılmasını adaptasyon olarak düşünmek gerekir. Türkiye de bunu çok hızlı şekilde yapıyor. Dolayısıyla Türkiye gelişmekte olan ülkeler döneminde gelişmiş ülkelere çok yakın bir pozisyonda hareket ediyor. İnanıyorum ki önümüzde ki süreçte bu çok daha etkili olacaktır. Dolayısıyla Rıfat Bey ve ona bağlı olarak da bütün odalar çalışmaları ile Türkiye ekonomisinde ki bu ayakta kalmayı ortaya koyuyor ve başarı oluyor.” ŞEHRİN ALDIĞI NEFESTE VARDI “Berat Albayrak Bakanımız şehrimiz ile ilgili önemli yatırımlara öncülük etti. Şehrin her alanında vardı, şehrin aldığı nefeste dahi vardı. Sadece şehrimizde değil, Berat Albayrak bakanımız bütün Türkiye’nin aldığı nefeste vardı. Bu bakımdan her şeye koşuyordu. Görev alanı dışında da olan konularda hangi sorun olursa onu çözmeye çalışıyor, destek oluyordu. Daha da önemlisi ona giden problemlere hızlı şekilde cevap veriyor ve çözüyordu. Bugüne kadar ekonomik çalışmalarda da başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Bakanımızdan sonra ki sürecin değerlendirmesini yapmak için biraz erken. Bütün beklentimiz o makamda kim oturursa otursun, herkese destek olunması gerekiyor. Çünkü onların başarısı ülkenin başarısıdır.” BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BAŞARILI “Milletvekillerimiz siyasidir. Kendi alanları doğrultusunda kendilerine giden sorunları birebir alarak sorunların üzerine gidip çözme peşindeler. Bugüne kadar bizimle olan irtibatları da oldukça iyi. Sorunları çözmek konusunda başarılı olduklarını söyleyebiliriz. Çok çalışıyorlar, arzu ediyoruz ki bu şekilde devam etsinler. Yerel yönetimler de gayet iyi, tabi ki bu işin başı Büyükşehir. Büyükşehir Belediye Başkanımız göreve gelmesi ile beraber önce çevreyi tanıdı. Buna bağlı olarak kendi düşünceleri ile Belediye Meclisi’nin düşünceleri ve şehrin düşünceleri doğrultusunda bir stratejik plan hazırlayarak yola çıktı. Bu yolda sürekli kendini ve Belediye’yi geliştirmek suretiyle yeni projeler hayata geçirilmesi noktasında attığı önemli adımlar ve hayata geçen önemli projeler var. Şimdiden başarılı olduğunu ve güzel projeler hayata geçireceğini görüyoruz. Başarılarının devamını diliyoruz.” YAPILMIŞ BİR İŞİ YIKMAK ZORDUR “Reşadiye viyadüğü tartışılıyor ama bunlar kolay işler değil, yapılmış bir şeyi yıkmak zordur. Çünkü bürokratik bir işlem, bürokratik işlemi de aşmak zor. Fakat tamiri mümkün olabilir. Oradan geçerken Reşadiye’den baktığımda döner kavşakla sorunun belki de çözülebileceğini düşünüyorum. Eğer sorun bu şekilde çözülebilirse yıkıma gerek kalmaz kanaatindeyim.” TEKNOFEST FAYDA SAĞLAR! “TEKNOFEST’in Trabzon’da yapılması için her türlü desteği veriyoruz. Burada olursa, şehrimize çok faydası olacaktır. Eğer Trabzon’a TEKNOFEST’i alabilirsek alan olarak stadyumun orada yapılması konuşuluyor ama değişiklik olur mu zamanla göreceğiz.”