Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından “Yapay Zekâ ile Hukukumuz Nasıl?” başlıklı bir söyleşi programı gerçekleştirildi. KTÜ personelleri ve öğrencilerin ilgi gösterdiği etkinlikte katılımcılara seslenen Rektör Danışmanı Öğr. Gör. Ali Haydar Doğu, yapay zekâ teknolojisinin gelişiminin kaçınılmaz olarak hukuki sorumlulukları da beraberinde getireceğini söyledi. Doğu, “Ürettiğimiz ya da kullandığımız bilişim teknolojilerinin bir hukuk yönü vardır. Gerçek hayatta suç olan bir fiil, sanal ortamda da suçtur,” dedi. Yapay zekânın teknik olarak akıl yürütebildiğini, karar alıp çıktı üretebildiğini ancak sorumluluk alamadığını vurgulayan Doğu, bu nedenle hak ihlalleri söz konusu olduğunda sorumluluğun yapay zekâyı üreten ya da kullanan kişilere ait olduğunu belirtti.
Yapay Zekâya Elektronik Kişilik mi Tanımlanacak?
Yapay zekânın ileride “elektronik kişi” olarak tanımlanıp tanımlanamayacağının da hukuki zeminde tartışılacağını belirten Doğu, şu an için Türkiye’de yapay zekâyla ilgili özel bir yasal düzenlemenin bulunmadığını ancak Türk Ceza Kanunu, Medeni Kanun, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, KVKK gibi mevcut mevzuatların bu alandaki boşluğu kısmen doldurduğunu ifade etti. Avrupa Birliği’nin kabul ettiği Yapay Zekâ Tüzüğü’ne de değinen Doğu, bu düzenlemenin hem teknolojik gelişmeyi desteklediğini hem de insan haklarını korumayı amaçladığını, Türkiye’nin de aday ülke olarak bu yönde iç hukuk düzenlemeleri yapmasının beklendiğini söyledi.
“Yapay Zekâ Bilinçle Ceza Alabilir mi?”
Doğu, ceza hukukunun insan davranışları üzerine kurulu olduğunu belirterek, “Yapay zekâ bugün için suç işleyemez. Ancak bilinçli hareket edebilen bir yapay zekâ kavramı ortaya çıkarsa, cezai sorumluluğunun olup olmayacağı tartışmaya açılacaktır.” diye konuştu. Böyle bir durumda, örneğin yapay zekânın hukuka aykırı şekilde kişisel verileri ifşa etmesi halinde, bu teknolojinin belirli bir süre kullanım dışı bırakılmasının, cezai yaptırım olarak değerlendirilebileceğini kaydetti.
Kişisel Veriler ve Çocuk İstismarı Riskine Dikkat Çekti
Yapay zekânın yol açabileceği en büyük hukuki sorunlar arasında ayrımcılık, kişisel verilerin korunması ve çocuk istismarı riskini gösteren Doğu, otomasyon sistemlerinin neden olabileceği zararlarda da sorumluluğun netleşmesi gerektiğini vurguladı. Yapay zekâ alanında farkındalığın artırılması, gerekli regülasyonların yapılması ve toplumu bilgilendirme faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla idari bir otoritenin kurulmasının önemine değinen Doğu, Avrupa Birliği’nde bu amaçla Avrupa Yapay Zekâ Ofisi'nin kurulduğunu, Türkiye’de ise benzer işlevleri KVK Kurumu, RTÜK ve YÖK gibi kurumların farklı alanlarda yürüttüğünü hatırlattı.
“İnovasyon Engellenmesin, Haklar Korunsun”
Konuşmasının sonunda Doğu, yapay zekâ teknolojisi alanında çalışan araştırmacı ve kullanıcıların mevcut mevzuata uygun hareket etmesi gerektiğini belirterek, “İnovasyonun önünü kesmeden, insan haklarını koruyacak bir denge kurulmalıdır.” dedi.
