Bir türlü çaresini bulmada başarılı olunamayan, yada ilgilenmek istemediğimiz sorunlar için, “Derdini Marko Paşa’ya anlat...” tabirini kullanılırız..
Resmi kurumlarda yaşadığımız umursanmaz ve ilgilenmez durumlarda, işin içinden çıkamadığımızda... çaresizlik içinde kaldığımızda..bir yandan sinir kat sayımızın yüksekliği ile güler ve "Derdimizi Marko Paşa’ya mı anlatalım? deriz.
Osmanlı Devleti’nde idari yargı sisteminin olmaması nedeniyle halkın idareye yönelik şikâyetlerini incelemek üzere, “Kadıûl-Kudat” adıyla özel görevli kadı (hâkim) tayin edilmişti. Bu kişiler, padişah da dâhil, idarenin işlem, eylem, tutum ve davranışlarına karşı halkın yaptığı başvuruları değerlendirerek etkin bir denetim sağlamıştır.
İsveç Kralı 12. Charles, Osmanlı Devletinde bulunduğu 18. Yüzyılın başlarında bu kurumu incelemiş ve ülkesine döndüğünde “ombudsman” adıyla oluşturmuştur. Diğer Avrupa ülkeleri de bu uygulamadan esinlenerek “ombudsman” kurumunu kurmuşlardır. Günümüzde bu kurum, aralarında Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya ve Hindistan’ın da bulunduğu yüzü aşkın devlette ülke, bölge, kent veya sektör itibarıyla hizmet vermektedir.
“Ombudsman” kelimesinin Türkçe karşılığı olarak; “halk denetçisi”, “kamu denetçisi”, “kamu hakemi”, “arabulucu”, “halk avukatı”, “yurttaş sözcüsü” gibi ifadeler kullanılmaktadır.
Bunları neden ifade ettik?
Çünkü 29 Mart tarihi itibariyle ülkemizde Kamu Denetçiliği Kurumu göreve başladı....
Bunun anlamı; artık vatandaş olarak, kamu kurumlarından alacağımız hizmetlerde, yapılan olumsuz işlemlere karşı bir şikayet makamı bulunmasıdır. Kamu kurumlarında her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarına karşı, menfaat ihlali, kişisel hak ve özgürlüklerimize yapılan olumsuz durumlara karşı, idareyi, bu kuruma şikayet başvurusunda bulunulabilir.
Nasıl yani! Her türlü şikayetimiz için bu kuruma mı başvuracağız !! diyorsunuz içinizden. Elbette tümü için değil.
Kurum, yargı organlarında görülmekte olan veya yargı organlarınca karara bağlanmış uyuşmazlıklar, sebepleri, konusu ve tarafları aynı olup incelenmekte olan veya daha önce sonuçlandırılan şikayetler kurulca incelenmeyecek.
Uygun başvurular idarece incelenecek, gerekli görülen şikayetler konunun uzmanı bilirkişilere başvurularak araştırılacak ve sonuçlandırılacaktır.
Kurum, yapılan değerlendirme sonucunda, idare hakkında, hatalı davranıldığına, zararın tazminine, mevzuat değişikliği yapılmasına, işlemin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi veya düzeltilmesi, uygulamanın düzeltilmesi başta olmak üzere karar tesis edebilecektir.
Yönetmelik daha bir kaç gün önce resmi gazete de çıktı...
Uygulamalar yakında daha da belirginleşecek. Umarız yasal düzenlemede belirtilen; "Kuruma hiçbir organ, makam, merci veya kişi, başdenetçiye ve denetçilere görevleriyle ilgili olarak emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz" maddesi de çalışır...Kurum da hızlı çalışır...
Yoksa bir de kamu denetçiliği kurumunu şikayet edecek Marko Paşa aramayalım...